Grafika — jeden z podstawowych obok malarstwa i rzeźby działów sztuk plastycznych. Obejmuje techniki pozwalające na powielanie rysunku na papierze lub tkaninie z uprzednio przygotowanej formy.
Zależnie od funkcji rozróżniamy grafikę artystyczną zwaną też warsztatową oraz grafikę użytkową zwaną też stosowaną.
Grafika artystyczna (warsztatowa) wyróżnia się skupieniem w rękach artysty całego procesu twórczego od projektu przez wykonanie matrycy do wykonania odbitek — rycin, które mają wartość oryginalnych dzieł sztuki. Ilość odbitek uzyskanych z jednej płyty zależy od techniki.
Grafika użytkowa to dziedzina grafiki i drukarstwa artystycznego służąca celom użytkowym. Związana jest z rynkiem wydawniczym i reklamą. Grafika użytkowa obejmuje plakat, ilustracje, druki okolicznościowe, magazyny, gazety, znaczki pocztowe, banknoty, ekslibrisy i liternictwo.
Podział technik graficznych [edytuj]
Techniki graficzne dzielone są na grupy ze względu na rodzaj matrycy — materiał, z którego jest zrobiona i sposób jej opracowania. Istnieją trzy podstawowe grupy[1]:
- 1. techniki druku wypukłego polegają na żłobieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które mają pozostać nie wydrukowane — na odbitce ślad pozostawią wypukłe części formy drukowej; są to m.in. drzeworyt, linoryt, gipsoryt, cynkografia (cynkotypia), fleksografia, korkoryt;
- 2. techniki druku wklęsłego polegają na żłobieniu lub trawieniu w matrycy linii i płaszczyzn, które odbiją się na papierze:
-
- techniki suche: miedzioryt, staloryt, suchoryt, ceratoryt, kamienioryt, sucha igła, mezzotinta;
- techniki trawione: akwaforta, akwatinta, miękki werniks, odprysk, heliograwiura, fluoroforta;
- techniki metalowe — te z technik suchych i trawionych, które do wykonania matrycy wykorzystują metalową płytkę;
- 3. techniki druku płaskiego polegają na takim spreparowaniu matrycy, aby część nie pokryta rysunkiem była odporna na przyjmowanie farby drukarskiej; zaliczamy do nich: litografię, algrafię, cynkografię (cynkotypię), monotypię.
Poza tymi trzema grupami istnieje jeszcze druk sitowy oraz druk cyfrowy. Pierwszy różni się od technik z ww. grup tym, że farba jest przetłaczana przez matrycę, a wykorzystywany jest w technice serigrafii. Druk cyfrowy natomiast, w odróżnieniu od reszty, nie wymaga użycia formy drukowej. |